Facebook မွာ ကၽြန္ေတာ့္ကို Tag လာတဲ့ Note ေလး တစ္ပုဒ္က ကၽြန္ေတာ့္ရင္ကို ထိသြားေစခဲ့တာမို႔ ကၽြန္ေတာ့္ ဘေလာ့(ဂ္) ပရိသတ္မ်ား ဖတ္ရေအာင္ လက္ဆင့္ကမ္းေပးလိုက္ပါတယ္။ သည္လို ဆရာ၀န္ေတြ ပြားမ်ားလာပါေစလို႔သာ ဆုေတာင္းရင္း အဆံုးသတ္မွာ ေအာက္ပါအတိုင္း ေဒါက္တာ ေမာင္ေမာင္ျမင့္ သိခ်င္သလို ကၽြန္ေတာ္လည္း သိခ်င္ေနမိရပါတယ္။

Service… Sympathy… Humanity…

ပင္ပန္းခံအားထုတ္မႈ… ကိုယ္ခ်င္းစာ သနားၾကင္နာမႈ… လူသားဆန္မွဳ၊ ေႏြးေထြးမႈ… အထက္ေအာက္ လက္ဆင့္ကမ္း… ပညာသင္ေပးမႈ… တစ္ဦးနဲ႔ တစ္ဦး နားလည္မႈ… သည္းခံမႈ… မာန္မာန ခ၀ါခ်ထားမႈ… ေသမင္းလက္မွ အစြမ္းကုန္ ႀကိဳးစားလုယူမႈ… မႈ… မႈ… မႈ…

လူႀကီးမင္းတို႔ ေခတ္မီ ေဆး႐ုံေတြမွာေရာ ဒါေလးေတြ ရွိေနသလား၊ ကၽြန္ေတာ္ သိခ်င္ပါတယ္…

Intensive Care Unit

ေဒါက္တာ ေမာင္ေမာင္ျမင့္

“တီ… တီ… တီ…”အခ်က္ေပးသံမ်ား

ရွဳပ္ရွက္ခတ္ေနေသာ ၀ိုင္ယာၾကိဳးမ်ား

Digital ဒိုင္ခြက္မ်ား၊ ေခတ္မွီ ဆန္းျပားေသာ စက္ကိရိယာမ်ား

ပ်ားပန္းခတ္ လႈပ္ရွားေနသာ ၀တ္႐ုံ မ်က္ႏွာဖုံးတပ္ ၀န္ထမ္းမ်ား

ေလေအးေပးစက္မွ တိုးညႇင္းေသာ အသံမ်ား

ရံဖန္ရံခါမွ ၾကားရတတ္သည့္ စကားေျပာသံမ်ား…

ေခတ္မီ ေဆး႐ုံတစ္႐ုံ Intensive Care Unit ရဲ႕ ျမင္ကြင္းတစ္ခုကို အားလုံး ေတြ႕ဖူးျမင္ဖူးၾကမွာပါ။

ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေျမာက္ဥကၠလာပ ေဆး႐ုံ Medical Unit မွာလည္း Intensive Care Unit တစ္ခု ရွိခဲ့ပါတယ္။

လြန္စြာ ကြာျခားလွတဲ့ ျမင္ကြင္းတစ္ခုပါပဲ၊

ကုတင္ေလးလုံး၊ Drip set ခ်ိတ္ဖို႔ တိုင္ကေလးမ်ား၊ နံရံမွာ သြယ္တန္းထားတဲ့ oxygen pipeline နဲ႔ regulator outlet ၂ ခု။ Suction Machine တစ္ခု၊ Defibrillator တစ္ခု။ မႈန္ျပျပ မီးေရာင္မွိန္မွိန္… နာရီစကၠန္႔တံ သြားႏႈန္းနဲ႔၊ လွည္း၀င္႐ိုး ဆီငတ္တဲ့ အသံနဲ႔ လည္ေနတဲ့ မ်က္နွာက်က္ ပန္ကာ….

မွတ္မိၾကမယ္ထင္ပါရဲ႕…

(ကၽြန္ေတာ္တို႔ Intensive care unit မွာ ေခတ္မွီ ဆန္းျပားတဲ့ Medical Equipment ျပည့္ျပည့္စုံစုံ မရွိခဲ့ပါ။ ဒါေပမယ့္… ျပည့္စုံသင့္တာေလးေတြ တစ္ခ်ိဳ႕ ရွိေနခဲ့ပါတယ္….)

အခ်ိန္က ၁၉၈၃ခု ႏို၀င္ဘာလ ေနာက္ဆုံးပတ္ တနလၤာေန႔…

မွတ္မွတ္ရရ ရွိခဲ့ပါတယ္။

ကၽြန္ေတာ္ အလုပ္သင္ဆရာ၀န္အသစ္ကေလး Long Day Duty က်တဲ့ေန႔ေပါ့။ မနက္ ၈ နာရီ ဂ်ဴတီ၀င္၊ ေနာက္တစ္ေန႔ မနက္ Professor round ၿပီးမွ ဂ်ဴတီထြက္။ တစ္ေန႔တာ ရွိၿပီးသား လူနာေဟာင္းေတြအတြက္ လိုအပ္တာလုပ္။ အသစ္ေရာက္လာတဲ့ Admission case ေတြၾကည့္ျပီး လိုအပ္တဲ့ Treatment ေပး။ ဂ်ဴတီထြက္ရင္ ေနာက္လူကို Over ေပး။ ဒါေတြက Long Day Duty သမားေတြ လုပ္ေနက် တာ၀န္။

ေဟာ.. လာပါၿပီ၊ လူနာသစ္တစ္ေယာက္။ အမ်ိဳးသားကေလး… အသက္က ၁၃ ႏွစ္မို႔ ကေလးေဆာင္ တင္မရလို႔ Medical Ward ကို တင္လိုက္တာ… ျပႆနာက သတိလစ္ အသက္ရွဴ ရပ္ရပ္သြားျခင္း။

ေန႔ခင္း လူစုံတက္စုံဆိုေတာ့ လုိတာေတြ ၀ိုင္းလုပ္ေပးၾက။ Treatment ေပးၾကနဲ႔ ဆုိေတာ့ မဆိုးပါဘူး။ Stable condition ျဖစ္လာတာေပါ့။

ည ၆ နာရီေလာက္မွာေတာ့ ကိုယ္ေတာ္က စၿပီး ေဖာက္လာပါေလေရာ။  အသက္ရွဳလိုက္ ရပ္သြားလိုက္ “Cheyne Strokes Respiration” ရေနပါၿပီ။

ကဲ… ကိုယ့္ဂ်ဳတီဆိုေတာ့ လုပ္ေပေရာ့။ Respirator ယူ၊ Endotracheal Tube ထည့္ဖို႔ မစုံမလင္မို႔ Face Mask နဲ႔တင္ အုပ္ထားၿပီး ေခါင္းရင္းက ကိုင္ထား၊ အေညာင္းထိုင္ေပေရာ့… Oxygen concentration and Respiration rate… Tidal Volume ကို စက္မွာ ညိႇထားလိုက္တယ္။

ေခါင္းထဲမွာေတာ့ အသစ္စက္စက္ စာေတြကို အေျပးအလႊား စဥ္းစားရတယ္ေလ။

PaCO2 level က်ရင္ Respiratory Drive က မရွိေတာ့ ရပ္သြား၊ Carbondioxide Retension ရလာရင္ ျပန္ရွဴ။ ေဟာ… Carbondioxide wash out ျဖစ္ျပန္ေတာ့ ျပန္ရပ္သြား… ဘယ္ရမလဲ.. ေခါင္းထဲမွာ ေခ်ာင္းေခ်ာင္း ေျပးေနတာ။ မာန္အျပည့္ ဟန္အျပည့္နဲ့ Newly qualified doctor ဆိုတာေပါ့။

ကိုင္း… CO2 retension ရေအာင္ ခဏေလာက္ ရပ္ထားေပးလိုက္မယ္.. ျပန္ရွဳလာမလား…

ရပ္ထားလိုက္ေတာ့ ကေလးက နည္းနည္း ျပာလာၿပီ။ ကိစၥမရွိ… ငါအနားမွာ ရွိသားပဲ၊ လိုရင္ ျပန္တင္လိုက္မယ္။

အဲဒီအခ်ိန္မွာ မထင္မွတ္တာ ႐ုတ္တရက္ ျဖစ္ပါေလေရာဗ်ဳိ႕…

အေပါက္၀မွာ ေစာင့္ေနတဲ့ ကေလးအေဖက ႐ုတ္တရက္ ၀င္လာၿပီး ကုတင္ေပၚတက္၊ ကေလးကိုခြ၊ Mouth to Mouth လုပ္ပါေလေရာဗ်ိဳ႕..

စိတ္ထဲမွာ ေဒါသက ဟုန္းခနဲ၊ မာနက ေထာင္းခနဲ၊ မ်က္ႏွာေတာင္ ေန၀င္ခ်ိန္ေနလုံးအေရာင္…

သူ႔ကေလးကို ေသေစခ်င္ေနတယ္၊ ပစ္ထားတယ္ ထင္ေနသလား။ အသံတိတ္ စကားသံမ်ား ရင္ထဲမွာ ပဲ့တင္သံ အထပ္ထပ္။

သူ႔ကို ဖယ္ၿပီး ကုိယ္လုပ္စရာ ဆက္လုပ္ရတယ္။ ပထမ လက္ေထာက္ ဆရာ၀န္ႀကီး မမ ေဒၚခင္ေမအုန္းထံ စာေရးၿပီး report လုပ္ရပါတယ္။ မၾကာခင္မွာပဲ မမ ေရာက္လာတယ္။ ကုိယ္ကေတာ့ အျဖစ္အပ်က္ကို တိုင္ရပါတယ္။

“သည္ကေလးအေဖကို မမကေတာ့ ေကာင္းေကာင္း ဆူေတာ့မွာပဲ”

ဒါက ကိုယ့္အေတြး…

တကယ့္တကယ္ေတာ့…

“ကေလးေလးအေဖေရ… သည္က ဆရာေလးေတြက အေကာင္းဆုံး လုပ္ေပးေနတာ၊ စိတ္မပူနဲ႔… သည္အခန္းထဲကို တကယ္ေတာ့ ၀င္ခြင့္ေပးတာ မဟုတ္ဘူး။ ကေလးက စိုးရိမ္ရေတာ့ အေဖကို အနားမွာ ထားေပးတာ။ အခု စိတ္ေအးေအး ထားၿပီး အျပင္မွာ ခဏေလာက္ သြားနားလိုက္ပါဦး”

အင္မတန္႔ကို ႏူးညံ့လွတဲ့ စမ္းေရစီးသံ…

“မမတပည့္… မင္းလည္း တစ္ေန႔လုံးဆိုေတာ့ ပင္ပန္းလွၿပီ။ မင္း စိတ္လည္း နည္းနည္းဆိုးေနတယ္လို႔ မမထင္တယ္။ သည္ေတာ့ မမ ခဏေစာင့္ေပးမယ္။ တပည့္ အခန္းထဲမွာ ခဏေလာက္သြားနားေခ်…”

ေဟာဗ်ာ…. မွန္းခ်က္နဲ႔ ႏွမ္းထြက္ မကိုက္ပါလား…

ေအးေလ.. ခဏေလာက္ထြက္ၿပီး နားလိုက္ပါဦးမယ္…

ဘယ္အၾကာႀကီး နားႏိုင္မွာလဲဗ်ာ… ကိုယ့္ဆရာကို ေစာင့္ခိုင္းလို႔ ဘယ္ျဖစ္မလဲ…

သည္လိုနဲ႔ စက္ေဘးမွာ လက္ေညာင္းခံလိုက္ရတာ ည ၁၂ နာရီေက်ာ္ေလာက္ ေရာက္ေတာ့ ကေလးက spontaneous respiration ျပန္ေရာက္လာလို႔ ေတာ္ေသးတာေပါ့။

Staff ဆရာမတစ္ေယာက္က လာေခၚတယ္။

“သည္မွာ… ဆရာ ညစာ မစားရေသးဘူး မဟုတ္လား။ ဆရာတို႔ တစ္ညေနလုံး ပင္ပင္ပန္းပန္း လုပ္ေနတာ ၾကည့္ၿပီးေတာ့ ေဘးခုတင္က လူနာရွင္က Staff ေတြ အားလုံးအတြက္ ေခါက္ဆြဲေၾကာ္ထုပ္ေတြ လာပို႔ထားတယ္။ ဆရာ လာစားလွည့္”

သည္အခ်ိန္မွာ အခန္းေထာင့္ကို ကၽြန္ေတာ္ အမွတ္မထင္ လွမ္းၾကည့္လိုက္မိပါတယ္။ အခန္းက မထြက္ခင္ စစ္ၾကည့္လိုက္တဲ့ သေဘာပါ။

မ်က္စိထဲမွာ တစ္သက္ စြဲေစခဲ့တဲ့ ျမင္ကြင္းတစ္ခုက ကၽြန္ေတာ့္ရင္ထဲ စူးစူးနစ္နစ္ ထိုး၀င္သြားခဲ့ပါၿပီ။ ကေလးငယ္ရဲ႕ အသက္ရွဳရပ္ျခင္း ကၽြန္ေတာ့္ကို ကူးစက္ခံရပါၿပီ။ မ်က္ရည္မ်ားေတာင္ လည္မိပါရဲ့…

ည၁၂ နာရီေက်ာ္…

အခန္းေထာင့္မွာ က်ဳံ႕က်ဳံ႕ကေလး ေဆာင့္ေၾကာင့္ ထိုင္ရင္း ကေလးအေဖဟာ သူ႔ရဲ႕ ပိန္လိန္ေနတဲ့ သတၱဳခ်ိဳင့္ကေလးကိုဖြင့္… ေအးစက္စက္ ထမင္းၾကမ္းခဲတစ္တုံး၊ ဘဲဥေၾကာ္တစ္လုံးဟင္းကို ေသာက ဟင္းခ်ိဳနဲ႔ မ်ိဳမက်စြာ၊ စိတ္မခ်စြာ… ညေနစာ စားေနေလရဲ႕။

သူ႔ရင္ထဲ ထိုးေဖာက္ျမင္မိပါရဲ့… ငါ့သားေလး အသက္မွ ရွင္ႏိုင္ပါေတာ့မလား???

ကၽြန္ေတာ့္ရင္ထဲမွာ စူးစူးရွရွ ျပင္းထန္တဲ့ နာက်င္မႈနဲ႔ အသိတစ္ခု စူးနစ္ ၀င္သြားခဲ့ရၿပီ။

“ႏွဳတ္က မထြက္ခဲ့ေပမယ့္ စိတ္ထဲက အသံတိတ္ ဗုံးၾကဲခဲ့မိတဲ့ စကားလုံးမ်ားအတြက္.. ေနာင္တ…”

“သူ… ကေလးအေဖပဲ။ သူ႔သားေလးကို ရွင္ေစခ်င္မွာေပါ့။ သားေဇာနဲ႔ ငါတုိ႔ စိ္တ္ဆိုးမွာ… လုပ္သင့္ မလုပ္သင့္ မစဥ္းစားႏိုင္ ဂ႐ုမထားႏိုင္ဘဲ သူသိ၊ သူတတ္ႏိုင္တာ သူ လုပ္ရွာတာပဲ။ တကယ္လို႔ ငါ တစ္ခြန္းခြန္း ေျပာမိရင္ ငါအလြန္ျဖစ္ၿပီ။ ငါ လူသားခ်င္း စာနာစိတ္ မရွိတဲ့သူ၊ တိရစၦာန္ တစ္ေကာင္ျဖစ္ၿပီ။ ဒါေၾကာင့္ မမက သူ႔ကို တစ္ခြန္းမွ မဆူခဲ့တာပဲ။ ငါ ကံေကာင္းေပလို႔…”

ကၽြန္ေတာ္ဘာမွမစားႏိုင္ေတာ့ပါ။ ရင္ထည္းမွာ ျပည့္ၾကပ္ေနပါၿပီေကာ…

“ဆရာမေရ.. ကၽြန္ေတာ့္ ညစာကို ကေလးအေဖကို ေကၽြးလိုက္ပါေတာ့ သူ႔မွာ ဘာဟင္းမွ မရွိဘူးဗ်”

ဆရာမရဲ႕ ထူးဆန္းအံ့ၾသတဲ့ အၾကည့္က ညအေမွာင္မွာ လက္လက္ ထသြားေလရဲ႕။

သည္ေနာက္ေတာ့ အရာရာက တိတ္ဆိတ္စြာပဲ ျဖတ္သန္းသြားေတာ့တယ္။ ၿငိမ္သက္ေနတဲ့ Ward တစ္ခုလုံးထဲမွာ ရင္မွာ အေတြးလိႈင္း တစ္လုံးျပီးတစ္လုံး ျဖတ္သန္းသြားေနတဲ့ ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ မၿငိမ္သက္ႏိုင္ခဲ့ပါ၊

ေနာက္ထပ္ ၃ ရက္…

ကေလးကေတာ့ သတိမရေသး။ သို႔ေသာ္ အသက္မွန္မွန္ ရွဴေနဆဲ။ အခ်ိန္ရရင္ အားငယ္ မ်က္လုံးတစ္စုံ (အမိမဲ့သားမို႔) ဆီေတာ့ စကားအားေဆး ေပးျဖစ္ခဲ့မိပါတယ္။

ေနာက္ ေလးရက္ေျမာက္… ကၽြန္ေတာ့္ဂ်ဴတီက်ရက္

ကံစပ္တဲ့ အေၾကာင္းတရား ပါေလသလား မသိပါ။ ညေန ၄ နာရီေလာက္ကတည္းက ေဖာက္ေနပါၿပီ။

ကၽြန္ေတာ္ မမထံ Report မလုပ္ေတာ့ပါ။ ကိုယ္ပဲ အပင္ပန္းခံလိုက္ပါေတာ့တယ္။

မနက္၈နာရီ… မမ Round လွည့္ဖို႔ ICU ကို အရင္ဆုံး ၀င္လာပါတယ္။

“ဟယ္… သည္ကေလး ရွိေသးသလား။ မမေတာ့ မင္းဆီက ဘာ report မွ မလာေတာ့ မရွိေတာ့ဘူး ထင္ေနတာ။ ျပပါဦး… မင္း တစ္ညလုံး ဘာေတြ လုပ္ထားလဲ ဆိုတာ…”

တကယ္ေတာ့ တစ္ညလုံး ၁၃ ႀကိမ္တိတိ Cardiac Arrest ရလို႔ resuscitation ၁၃ ႀကိမ္ လုပ္ထားခဲ့ျပီးပါၿပီ။ မမအလာ မိုးလင္းေအာင္ ေစာင့္ေနခဲ့တာပါ။ ဘာမ်ား ထပ္လုပ္ေပးႏိုင္ဦးမလဲလို႔ အားတင္းၿပီး ဆြဲဆန္႔ထားတာ ရွည္လွၿပီ။

“ေတာ္ေလာက္ၿပီ ထင္တယ္ တပည့္ေရ။ ဘယ္လိုမွ မရႏိုင္ေတာ့ဘူး အားလုံး ရပ္လိုက္ပါေတာ့ကြယ္”

ႏွေမ်ာသံ ေက်နပ္ ၀မ္းေျမာက္သံ ေရာေနတဲ့ ညႊန္ၾကားခ်က္..

“ကၽြန္ေတာ္ ဘယ္လို လုပ္ရမလဲ”

“မင္းကိုယ္တိုင္ပဲ ရွင္းျပၿပီး ရပ္လိုက္ပါ”

တိတိက်က် ျပတ္ျပတ္သားသား ညႊန္ၾကားခ်က္..

အလြန္ခက္ခဲေသာ၊ ႏူးညံ့သိမ္ေမြ႕ေသာ၊ မလုပ္ခ်င္ေသာ၊ မလုပ္မျဖစ္ေသာ၊ ေနာင္လုပ္ေဆာင္တတ္ရမည္ျဖစ္ေသာ၊ လုပ္ၿပီးမွ ေနာင္တ ရ ရမလို ဇေ၀ဇ၀ါ ျဖစ္တတ္ေသာ…

“ကဲ… ကေလးအေဖေရ… ကၽြန္ေတာ္ ေျပာျပမယ္… တစ္ညလုံး သည္ကေလးအတြက္ လုပ္ေပးခဲ့တာ အေဖအသိပဲ။ သူက စက္အကူအညီနဲ႔ အသက္ရွဴေနတာ… ကၽြန္ေတာ္ ေနာက္ထပ္ နာရီ၀က္ စက္နဲ႔ ရွဴေပးမယ္… နာရီ၀က္ ျပည့္ရင္ စက္ကို ရပ္လိုက္ေတာ့မယ္… သူ႔မွာ ကံတရားရွိလို႔ ဆက္ရွဴရင္ ရွင္မယ္.. မရွဴရင္ေတာ့ အတူ ေနဖို႔ ေရစက္ သည္ေလာက္ပဲ ရွိတယ္လို႔ သေဘာထားၿပီး တရားနဲ႔ ေျဖပါ”

နာရီ၀က္ ၾကာၿပီးတဲ့ေနာက္ စက္ကို ရပ္လိုက္တဲ့အခါ…

“သူ ေသဆုံးသြားပါၿပီ…”

တုိတုိတုတ္တုတ္ပဲ ကေလးအေဖကို ကၽြန္ေတာ္ ဖြင့္ေျပာရပါတယ္။

ကေလးအေဖ မ်က္လုံးထဲက ဘာမွ ထြက္က်မလာပါ။ ႏႈတ္ခမ္းကေတာ့ ကြဲအက္သံ စကားတစ္ခြန္းပဲ ထြက္လာပါေတာ့တယ္။

“ကၽြန္ေတာ္ ေက်နပ္ပါတယ္… ေက်းဇူးလည္း တင္ပါတယ္။ သူ႔ကံက သည္ေလာက္ပဲ ရွိတာကိုး”

ကၽြန္ေတာ္ ၀မ္းသာရမွာလား၊ ၀မ္းနည္းရမွာလား၊ မဆိုတတ္ေတာ့ပါ…။

(ကၽြန္ေတာ္တို့ Intensive care unit မွာ ေခတ္မွီ ဆန္းျပားတဲ့ Medical Equipment ျပည့္ျပည့္စုံစုံ မရွိခဲ့ပါ။ ဒါေပမယ့္ ျပည့္စုံသင့္တာေလးေတြ တစ္ခ်ိဳ႕ ရွိေနခဲ့ပါတယ္။)

ဒါေပမယ့္.. အမွန္တကယ္ လိုအပ္တာေလးေတြေတာ့ ရွိေနခဲ့ပါသည္။

Service… Sympathy… Humanity…

ပင္ပန္းခံအားထုတ္မႈ… ကိုယ္ခ်င္းစာ သနားၾကင္နာမႈ… လူသားဆန္မွဳ၊ ေႏြးေထြးမႈ… အထက္ေအာက္ လက္ဆင့္ကမ္း… ပညာသင္ေပးမႈ… တစ္ဦးနဲ႔ တစ္ဦး နားလည္မႈ… သည္းခံမႈ… မာန္မာန ခ၀ါခ်ထားမႈ… ေသမင္းလက္မွ အစြမ္းကုန္ ႀကိဳးစားလုယူမႈ… မႈ… မႈ… မႈ…

လူႀကီးမင္းတို႔ ေခတ္မီ ေဆး႐ုံေတြမွာေရာ ဒါေလးေတြ ရွိေနသလား၊ ကၽြန္ေတာ္ သိခ်င္ပါတယ္။

(ေမလ ၂၁ ရက္ ၂၀၁၀)

စိတ္ရွည္လက္ရွည္ သည္းခံဖတ္ေပးတဲ့အတြက္ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္မွာလည္း တစ္ဦးတည္းေသာ သားေလးတစ္ေယာက္ ရွိခဲ့ပါၿပီ၊

(ကိုယ့္အေၾကာင္း ကိုယ္ေရးရတာ ကိုယ္ရည္ေသြးရာ ေရာက္မလားလို႔ ရင္ထဲမွာပဲ ေဆြးေဆြးေျမ့ေျမ့ သိမ္းထားခဲ့ပါတယ္။ အခုအခ်ိန္မွာေတာ့ ေရးသင့္ၿပီ ထင္လို႔ပါ။

It was a true story of mine and I sincerely believed this lesson made me a “DOCTOR”

Dr. Maung Maung Myint