စမလံုးခ်င္ဘု လံုးလံုးႀကီး စိတ္နာ (၉)

စီးပြားေရးလုပ္ငန္းနဲ႔ အားေပးသူအေပၚ အေလးေပးမႈ

ညေနေစာင္းစျပဳလာေတာ့ ေတာ္ေတာ္ေလး ေညာင္းလာၿပီမို႔ အဝင္ဝနားက ထိုင္ခံုတန္းမွာ ထိုင္ရင္း လူေစာင့္ၾကပါတယ္။

စကၤပူရသားေတြရဲ႕ အၾကံႀကီးပံုကို သည္စတူဒီယိုမွာ ထပ္ျမင္လိုက္ရျပန္တာပါပဲ။ ေရွ႕မွာ ေရးခဲ့တဲ့အတိုင္း သူတို႔မွာ ကမၻာလွည့္ခရီးသြားမ်ားကို ဆြဲေဆာင္စရာ ဘာမွ မည္မည္ရရ မရွိတာမို႔ ဒါႀကီးကိုလည္း ေငြကုန္ေၾကးက်ခံၿပီး ေဆာက္လိုက္ျပန္ေပတာပဲဆိုတာ ထင္ရွားေနပါတယ္။
ကြ်န္ေတာ္တို႔ ထိုင္ေနတာ အေတာ္ၾကာေတာ့ ကေလးမေလးတစ္ေယာက္ အနားေရာက္လာတယ္။ သူက သည္ထဲက ဝန္ထမ္းေတြ ဝတ္ထားတဲ့ တူညီ ဝတ္စံုကေလးနဲ႔။ ေရေရမြန္မြန္ ယဥ္ယဥ္ေက်းေက်းေလးနဲ႔ ကြ်န္ေတာ့္ကို ေမးခြန္းေလးေတြ ေမးပါရေစလို႔ ေျပာလာပါတယ္။ ဆယ္မိနစ္ေလာက္ေတာ့ ၾကာပါလိမ့္မယ္တဲ့။

အားေနတာပဲ… ေမးပါဆိုေတာ့ ဘယ္ဟုတ္မတံုး၊ သူက စစ္တမ္း ေကာက္တာကိုးခင္ဗ်။ သူ႔မွာ လက္တစ္ဝါးစာသာသာေလာက္ ရွိတဲ့ စစ္တမ္းေကာက္ရာမွာ သံုးတဲ့ ကြန္ပ်ဴတာေပါက္စေလး ပါလာတယ္။

ေမးခြန္းေတြက ကြ်န္ေတာ့္စိတ္ထင္ ၅၀-၆၀ ေလာက္ ရွိမယ္။ သူတို႔ စတူဒီယိုရဲ႕ ဝန္ေဆာင္မႈ၊ လိုအပ္ခ်က္စတာေတြကို ပိုက္စိပ္တိုက္ ေမးေတာ့တာကလား။

ကြ်န္ေတာ္ သေဘာက်ေနတယ္။ အလုပ္ဆိုတာ အဲလို လုပ္ၾကမွာေပါ့။ ပရိသတ္ဆီက တံု႔ျပန္ခ်က္ကို ခ်က္ခ်င္းရႏိုင္တဲ့ နည္းေတြ ရွိေနတာပဲဟာ။

ေနာက္တစ္ေခါက္လာခ်င္စိတ္ ရွိေသးလားဆိုတဲ့ ေမးခြန္းမ်ိဳး၊ မိသားစုကို ေခၚလာမွာလားဆိုတဲ့ ေမးခြန္းမ်ိဳးေတြလည္း ပါတယ္။ ေတာ္ေတာ္ စနစ္တက် စီစဥ္ထားတဲ့ စစ္တမ္းေမးခြန္းေတြပါပဲ။ ကြ်န္ေတာ္လည္း စိတ္ရွည္လက္ရွည္နဲ႔ ၾကည္ၾကည္ျဖဴျဖဴ ေျဖေပးလိုက္ပါတယ္။ အေျမာ္အျမင္နဲ႔ လုပ္ရပ္ကို သေဘာက်မိလို႔ပါ။

အမွန္ေတာ့လည္း သူတို႔ႏိုင္ငံေတြအတြက္က ဒါမ်ိဳးက အဆန္းမဟုတ္ပါဘူး။ စီးပြားေရးပညာ၊ လူမႈေရးပညာေတြကို ဘြဲ႕လက္မွတ္စကၠဴဆိုတာထက္ လက္ေတြ႕ဘဝမွာ ပီပီျပင္ျပင္ ခ်သံုးေနၾကတဲ့ အေလ့က ထံုလြန္းေနၿပီမို႔ ဒါေတြကို သူတို႔ ေကာင္းေကာင္း လုပ္တတ္ပါတယ္။

ကြ်န္ေတာ့္ဘဝမွာေတာ့ ၅၃ ႏွစ္မွ ႐ုပ္လံုးၾကြ႐ုပ္ရွင္ကို အခုက်ေတာ့မွ ပထမဆံုး ၾကည့္ဖူးခဲ့ရသလို စီးပြားေရးလုပ္ငန္းႀကီးတစ္ခုက စစ္တမ္းကို လူကိုယ္တိုင္ ေျဖရတာမ်ိဳးကိုလည္း အခုက်ေတာ့မွပဲ လုပ္လိုက္ရပါေတာ့တယ္။ ျမန္မာတိုင္း(မ္) ဂ်ာနယ္က အဲသလို စစ္တမ္းမ်ိဳး အခါအားေလ်ာ္စြာ လုပ္တတ္သလို ကြ်န္ေတာ့္စာအုပ္တိုက္ကလည္း အဲသလို စစ္တမ္းငယ္မ်ိဳး ေလးႀကိမ္လုပ္ခဲ့ဖူးပါတယ္။ လူကိုယ္တိုင္ေတာ့ ဘယ္သူ႔ကိုမွ မေမးဖူးေသးပါဘူး။

ေမးလို႔ အားရသြားတဲ့အခါ ကြ်န္ေတာ္တို႔ လက္ထဲကို ေရသန္႔ဘူး တစ္ဘူးစီ လာေပးပါတယ္။ ေရသန္႔ဘူးဆိုလို႔ အထင္မေသးနဲ႔ခင္ဗ်။ ေသာက္ေရကိုေတာင္မွ ႏိုင္ငံျခားက တင္သြင္းရတဲ့ ႏိုင္ငံမို႔လားေတာ့ မသိဘူး၊ စကၤာပူမွာ ေရသန္႔ဘူးက အခ်ိဳရည္ဘူးထက္ နည္းနည္း ပိုေဈးႀကီးပါတယ္။

သည္လိုနဲ႔ ေတာ္ေတာ္ၾကာၾကာ ေစာင့္ၿပီးေတာ့မွ လူစံုတယ္။ အဲဒါနဲ႔ အျပင္ကို ျပန္ထြက္ၾကတဲ့အခါ ဝင္ေပါက္ကေန ကြ်န္ေတာ္တို႔ကို လက္ေဆာင္ေလးေတြ ေပးလိုက္ပါေသးတယ္။ ဘာမွေတာ့ သိပ္တန္ဖိုး မရွိေပမယ့္ ယူနီဗာဆယ္ စတူဒီယိုတံဆိပ္နဲ႔ လည္ပင္းမွာဆြဲလို႔ ရတဲ့ နာမည္ကတ္ျပားခ်ိတ္တဲ့ ေကာ္ျပား အိမ္ေလး တစ္ခုရယ္၊ နာမည္ေက်ာ္ ဇာတ္ကားတစ္ကားထဲက ဇာတ္ဝင္ပစၥည္း အေသးစား နမူနာပံုစံနဲ႔ ရင္ထိုးေလးတစ္ခုပါ။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ဘာမွ မဝယ္ျဖစ္ခဲ့ သူဆိုရင္ေတာင္မွ အမွတ္တရေလးတစ္ခုခုကို အခုလို လက္ေဆာင္ေလး ထည့္ေပးလိုက္ၾကတဲ့ စိတ္ကူးကို သေဘာက်ေနမိပါတယ္။

သည္ေနရာမွာ အားေပးသူအေပၚေပးတဲ့ ဝန္ေဆာင္မႈ (customer service) ကို ေက်ာ္လြန္သြားၿပီး အားေပးသူအေပၚ အေလးေပးမႈ (customer focus)ဆီကို ေရာက္သြားတာ သတိထားမိလိုက္ပါတယ္။ အခုေခတ္ ႏိုင္ငံတကာ လုပ္ငန္းနယ္ပယ္မွာ “ဝန္ေဆာင္မႈ” ဆိုတာထက္ “အေလးေပးမႈ”ကို ပို က်ယ္က်ယ္ေလာင္ေလာင္ ေျပာလာပါၿပီ။

“ဝန္ေဆာင္မႈ”မေကာင္းရင္ အားေပးသူက တန္းသိပါတယ္။ အဲဒါဟာ လုပ္ငန္းတစ္ရပ္ကို ေဇာက္ထိုးမိုးေမွ်ာ္ျဖစ္သြားေစႏိုင္ေအာင္၊ ခြက္ခြက္လန္သြားေအာင္ လုပ္ပစ္ႏိုင္တဲ့ အားနည္းခ်က္မို႔ အၿပိဳင္အဆိုင္ေတြ ေပါမ်ားလွတဲ့ ဖြံ႕ၿဖိဳး ၿပီးႏိုင္ငံမ်ားက စီးပြားေရးလုပ္ငန္းတိုင္းဟာ သည္အခ်က္ကို အေသဂ႐ုစိုက္ၾကပါတယ္။

ျဖစ္ခ်င္ေတာ့ လုပ္ငန္းတိုင္းက အဲဒါကို သိပ္ဂ႐ုစိုက္ၾကတဲ့အခါ ဝန္ေဆာင္မႈဆိုတာက အားေပးသူအတြက္ အလိုလို ရေနတဲ့ အရာတစ္ခုလိုျဖစ္လာၿပီး သိပ္အမႈ မထားမိတတ္ၾကေတာ့ဘူး။

“ဝန္ေဆာင္မႈ”က ဘာနဲ႔ တူသလဲဆိုေတာ့ အိမ္မႈကိစၥနဲ႔ ခပ္ဆင္ဆင္ပါပဲ။ အိမ္ရွင္မတစ္ေယာက္ နိစၥဓူဝ လုပ္ေနရတဲ့ အိမ္အလုပ္က သာမန္ကာလွ်ံကာ ၾကည့္ရင္ ဘာမွ အပန္းမႀကီးသလိုပါပဲ။ အိမ္ရွင္မတစ္ေယာက္ အိမ္မႈကိစၥေတြကို ႏိုင္ႏိုင္နင္းနင္းနဲ႔ လုပ္ထား ကိုင္ထားရင္ ဘယ္သူမွ သတိမထားမိတတ္ၾကပါဘူး။ သည္အိမ္ရွင္မႏွယ္ ေတာ္လိုက္တာလို႔လည္း ခ်ီးက်ဴးဖို႔ ေမ့ေနတတ္ၾကတယ္။ အဲ… အဲဒီ့အိမ္ရွင္မခမ်ာ မႏိုင္မနင္းျဖစ္ေနလို႔ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အိမ္မႈကိစၥကို မလုပ္တတ္တဲ့ အိမ္ရွင္မ ျဖစ္ေနလို႔ပဲျဖစ္ျဖစ္ အိမ္အလုပ္ေတြ လစ္ဟာေနၿပီဆို ရင္ေတာ့ ဘယ္သူမဆို တန္းသိေတာ့တာပဲ။

အားေပးသူအေပၚ ေပးေနတဲ့ ဝန္ေဆာင္မႈကလည္း အလားတူပဲ။ ဝန္ေဆာင္မႈ ေကာင္းေနရင္ သတိမထားမိတတ္ၾကဘူး။ (ကြ်န္ေတာ္တို႔ ေရႊေတြရဲ႕ လုပ္ငန္း အေတာ္မ်ားမ်ားမွာကေတာ့ ဝန္ေဆာင္မႈေတြက ခ်ာတူးလန္ၾကျမဲဆိုေတာ့ ေကာင္းေနရင္ အမွတ္ထင္ထင္ သတိထားမိတတ္ၾကပါတယ္။) ေစာေစာက ေျပာသလို သည္ႏိုင္ငံေတြမွာက အၿပိဳင္အဆိုင္ေတြ သိပ္မ်ားေတာ့ ဝန္ေဆာင္မႈေကာင္းေအာင္ သူ႔ထက္ငါ ႀကိဳးစားၾကတဲ့အခါ ဝန္ေဆာင္မႈေကာင္းတာက သိပ္မသိသာသလို ျဖစ္လာတယ္။

သည္အခါ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းနယ္ပယ္မွာ “အားေပးသူအေပၚ အေလးေပးမႈ”ဆိုတာကို ရွာေဖြ ေတြ႕ရွိလာၾကပါတယ္။ အဲဒါကို ခြဲျခားတာကေတာ့ ရွင္းရွင္းေလးပါ။ အားေပးသူအေနနဲ႔ ရလိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ထားတဲ့ ဆက္ဆံပံု၊ မ်က္ႏွာထားမ်ား အပါအဝင္ လုပ္ငန္းနဲ႔ ပတ္သက္တာမ်ား အားလံုး ရရွိေနသမွ် အဲဒါ ဝန္ေဆာင္မႈသာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆိုၾကပါစို႔၊ ဘာမဟုတ္တဲ့ လမ္းေဘးက မုန္႔ဟင္းခါးဆိုင္တစ္ဆိုင္ကိုပဲ နမူနာျပပါ့မယ္။

ပန္းကန္ခြက္ေယာက္ သန္႔ရွင္းမယ္၊ ေဈးသည္ မ်က္ႏွာထား ခ်ိဳမယ္၊ င႐ုတ္သီးမႈန္႔၊ နံနံပင္၊ ငံျပာရည္၊ သံပရာသီး/ေရွာက္သီးစတာေတြလည္း အဆင္သင့္ ရွိေနတဲ့အျပင္ သပ္သပ္ရပ္ရပ္ သန္႔သန္႔ရွင္းရွင္း ျပင္ဆင္ထားမယ္၊ ဟင္းရည္ အဆစ္ေတာင္းတဲ့အခါလည္း ၾကည္ၾကည္ျဖဴျဖဴနဲ႔ အေလာေတာ္ထည့္ေပးမယ္လို႔ အားေပးသူ (သည္ေနရာမွာေတာ့ စားသံုးသူ)က ေမွ်ာ္လင့္ထားပါလိမ့္မယ္။

အဲဒါေတြထဲက တစ္ခုခု ယုတ္ေလ်ာ့ေနရင္ အဲဒါ ဝန္ေဆာင္မႈ မေကာင္းတာေပါ့။ ေဈးသည္က မ်က္ႏွာႀကီး ပုပ္လို႔၊ ဒါမွမဟုတ္ မသန္႔ရွင္းလို႔၊ ဟင္းရည္ အဆစ္ ေတာင္းေတာ့ ပန္းကန္ဖင္ကပ္ ပါေလ႐ံုေလး ထည့္ေပးလို႔၊ နံနံပင္ေနရာမွာ ပဲသီးေတာင့္ေတြပဲ ခ်ေပးထားလို႔၊ ငံျပာရည္ပုလင္းေလးက ညစ္ပတ္လို႔ စသျဖင့္ တစ္ခုခုညံ့ေနတဲ့အခါ သတိထားမိတတ္ၾကပါတယ္။ အဲဒါေတြ အားလံုး ေကာင္းေနရင္ ဝန္ေဆာင္မႈေကာင္းတယ္ေပါ့။ သို႔ေသာ္ တန္႐ံုလူက အဲဒါကို သတိ မထားမိတတ္သလို ကေန႔ႏိုင္ငံတကာ စီးပြားေရး နယ္ပယ္မွာကို ဒါကို စာသိပ္မဖြဲ႕ၾကေတာ့ဘူး။

အားေပးသူအေပၚ အာ႐ံုစိုက္မႈကက်ေတာ့ အားေပးသူ မေမွ်ာ္လင့္ထားတာကို ရသြားတာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါက ပိုတန္ဖိုးရွိတယ္လို႔ ယေန႔  ၂၁ ရာစု စီမံေရးရာ/ စီးပြားေရးနယ္ပယ္မွာ သတိထားမိလာၾကပါၿပီ။ ေစာေစာက လမ္းေဘး မုန္႔ဟင္းခါးဆိုင္ကိုပဲ နမူနာ ဆက္ျပပါ့မယ္။ အဲဒီ့ဆိုင္ေလးက ဝန္ေဆာင္မႈ တအား ေကာင္းတယ္။ ဘာမွ အျပစ္ေျပာစရာ မရွိဘူး။ သည္အထိက ဝန္ေဆာင္မႈပဲ ရွိေသးတယ္။ အားေပးသူ (စားသံုးသူ)ေတြကလည္း သေဘာက်တယ္။ သည္ဆိုင္မွာပဲ စားၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူ႔လိုပဲ ဝန္ေဆာင္မႈ ေကာင္းတဲ့ ေနာက္ထပ္ လမ္းေဘးဆိုင္တစ္ဆိုင္က မလွမ္းမကမ္းမွာ ေပၚလာမယ္ဆိုရင္ ျပႆနာက နည္းနည္း ရွိလာပါၿပီ။

သည္အခါမွာ သူက အားေပးသူအေပၚ အေလးေပးမႈကို စဥ္းစားရပါေတာ့မယ္။ ဆိုၾကပါစို႔၊ သူက ဟင္းရည္ အဆစ္ေတာင္းတဲ့အခါမွာ ဟင္းရည္သာမကဘဲ ၾကက္သြန္ျဖဴ ဆီခ်က္ကေလး လက္ဖက္ရည္ ဇြန္းတစ္ဝက္ေလာက္ကိုပါ အဆစ္ေပးတဲ့ ဟင္းရည္ေပၚ ျဖဴးေပးလိုက္မယ္ဆိုရင္ အားေပးသူ ေမွ်ာ္လင့္မထားတာေလး တစ္ခုကို ရသြားပါၿပီ။ အဲဒါကိုက်ေတာ့မွ အားေပးသူအေပၚ အေလးထားမႈ ျဖစ္လာပါေတာ့တယ္။

စီမံေရးရာ/လုပ္ငန္းခန္႔ခြဲမႈကို ပို႔ခ်ေနတာ မဟုတ္တဲ့အတြက္ သည္ေလာက္နဲ႔ပဲ ရပ္ပါ့မယ္။ သို႔ေပမယ့္ ကြ်န္ေတာ့္ ဥပမာက အၿပိဳင္အဆိုင္ေတြမ်ားလာတဲ့ ႏိုင္ငံတကာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း နယ္ပယ္မွာ ဝန္ေဆာင္မႈထက္ အေလးေပးမႈကို ပိုလို႔ ဂ႐ုထားလာၾကၿပီဆိုတာကို အျမြက္ေလာက္ေတာ့ ျမင္သာလိမ့္မယ္ ထင္ပါတယ္။

တစ္နည္းအားျဖင့္ အရပ္သံုးစကားနဲ႔ ေျပာရင္ အားေပးသူက သူ႔ကို ေနာက္ထပ္ ပံုမွန္အားေပးခ်င္လာေအာင္ “ခ်ဴဆီ”ေလး ထည့္ေပးတာကို အားေပးသူအေပၚ အေလးထားမႈလို႔ ဆိုလိုတာပါ။

အခုလည္း စကၤာပူက ယူနီဗာဆယ္ စတူဒီယိုသစ္ႀကီးက ကြ်န္ေတာ္တို႔ ေမွ်ာ္လင့္မထားတဲ့ လက္ေဆာင္ေလးကို ေပးလိုက္ျခင္းအားျဖင့္ သူတို႔ရဲ႕ စီးပြားေရးအရ ပါးနပ္မႈကို ျပလိုက္ပါတယ္။ သည္ေမာင္ေတြက ေရႊက်ိဳးနည္း ပါးနပ္ၾကေပတာပဲ။ ေတာက္… သင္းတို႔ႏိုင္ငံကေတာ့ ခ်မ္းသာၿပီးရင္း ခ်မ္းသာေနေတာ့မွာပဲ။

အဓိကက ဘာလဲလို႔ စဥ္းစားလိုက္တဲ့အခါ ပညာေရးက ေခါင္းထဲ ေပၚလာပါတယ္။ ေရွ႕က စကၤာပူႏိုင္ငံရဲ႕ သမိုင္းကို အျမြက္ေလာက္ ေဖာ္ျပခဲ့စဥ္တုန္းကလည္း ပါပါတယ္။ ၁၉၆၀ ျပည့္လြန္ႏွစ္မ်ား၊ ကိုလိုနီႏိုင္ငံအျဖစ္က လြတ္ေျမာက္ခါစ အခ်ိန္ စကၤာပူကို ျပန္လည္ထူေထာင္မယ္ဆိုေတာ့ စက္မႈလုပ္ငန္း၊ ပညာေရးနဲ႔ ၿမိဳ႕ျပ စီမံကိန္းမ်ားကို အေျခခံတဲ့ ဒတ္(ခ်္)ႏိုင္ငံသား စီးပြားေရး ပညာရွင္ရဲ႕ အစီအစဥ္ေတြအတိုင္း ေဖာ္ေဆာင္ခဲ့တာပါ။ အခု ႏွစ္ငါးဆယ္ အၾကာမွာေတာ့ စကၤာပူ ပညာေရးဟာ ႏိုင္ငံတကာအဆင့္မီ ပညာေရး ျဖစ္ေနခဲ့ၿပီ။ စကၤာပူႏိုင္ငံသားေတြဟာလည္းပဲ ႏိုင္ငံတကာအဆင့္မီ ပညာေရးကို တတ္ကြ်မ္းထားၾကသူက အမ်ားစု ျဖစ္ေနၾကပါၿပီ။

ဒါကေတာ့ စကၤာပူတစ္ခုတည္း မဟုတ္ပါဘူး။ ကေန႔ အာရွက်ားေတြ အကုန္လံုးလည္း သည္လမ္းစဥ္အတိုင္းပဲ သြားၾကတာပါ။ ၁၉၆၀ ျပည့္လြန္ႏွစ္မ်ားမွာ ပညာေရးကို ပံုေအာၿပီး ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံခဲ့ၾကတဲ့ အက်ိဳးေက်းဇူးကို သူတို႔ေတြ ခံစား၊ စံစားေနၾကတာမို႔ တစ္ဖက္က ေတြးရင္ အံ့ဩစရာေတာ့ သိပ္မေကာင္းလွဘူးလို႔ ဆိုႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။

“ပညာဟာ ပီတိကို ျဖစ္ေစတယ္၊ အဆင္တန္ဆာလည္းျဖစ္တယ္၊ အစြမ္းအစလည္းျဖစ္တယ္”ဆိုၿပီး ဖရန္ဆစ္(စ္)ေဘခန္ ေျပာခဲ့ဖူးတာေလးကို သြား သတိရမိပါေတာ့တယ္။ အက်ယ္ရွင္းေတာ့ တစ္ကိုယ္တည္းေနခ်ိန္၊ အနားယူေနခ်ိန္မွာ ပညာေၾကာင့္ ပီတိျဖစ္ရတယ္၊ ေျပာဆိုေရးသားရာမွာလည္း ပညာက အဆင္တန္ဆာ ျဖစ္လာတယ္ (ျမန္မာလိုေတာ့ ပညာရဲရင့္ ပြဲလယ္တင့္ေပါ့။)  ဆံုးျဖတ္ရာနဲ႔ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ကိုင္ရာမွာက်ေတာ့ ပညာဟာ အရည္အခ်င္း အစြမ္းအစ ျဖစ္ေနပါတယ္လို႔ ၁၅၆၁ ခုႏွစ္ဖြား အက္ေဆးဆရာႀကီးက ေျပာခဲ့တာပါ။ ေသြးထြက္ေအာင္ မွန္တဲ့ စကားပဲဆိုတာ အာရွက်ားေတြက သက္ေသခံေနေလရဲ႕။

(ကေန႔ ၂၂-၁၂-၁၀ ထုတ္ ေဒ၀ီဂ်ာနယ္မွာ ေဖာ္ျပပါရိွတဲ့ အတိုင္းပါ။)