Literary Talks in Moulmein

သာစြ ေမာ္ေရႊၿမိဳင္

ဓူဝံစာေပမွ ဦးဝင္းခ်ိဳက ေမာ္လၿမိဳင္ၿမိဳ႕တြင္ က်င္းပေသာ စာေပေဟာေျပာ ပြဲသို႔ တက္ေရာက္ ေဟာေျပာေပးရန္ ဒီဇင္ဘာလဆန္းတြင္ အေၾကာင္းၾကားလာပါသည္။ ဘယ္သူေခၚေခၚ ျငင္းေလ့မရွိေသာ ကြ်န္ေတာ္က အလြယ္တကူပင္ ေခါင္းညိတ္လိုက္ပါသည္။
ဦးဝင္းခ်ိဳက ဆက္ေျပာသည္။ စာေရးဆရာေတြ အမ်ားႀကီးပါမွာတဲ့။ ဘယ္သူေတြ၊ ဘယ္သူေတြနဲ႔ မတြဲခ်င္ဘူးလဲတဲ့။ သူမ်ားေတြေတာ့ မသိပါ၊ ကြ်န္ေတာ္ကေတာ့ ဘယ္သူနဲ႔မွ တြဲခ်င္သည္၊ ဘယ္သူႏွင့္ဆို မတြဲခ်င္ဘူးဆိုတာ မရွိပါ။ လူတိုင္းႏွင့္ တြဲႏိုင္ပါသည္ဟုသာ ျပန္ေျဖလိုက္ပါသည္။  ဟုတ္ကဲ့… ခ်ိတ္ ခ်ိတ္ခ်င္းသာ ခ်ိတ္လို႔ရပါသည္။ ကြ်န္ေတာ္က ခ်ိတ္ မဟုတ္ပါ။ (အလြန္ဆံုးမွ ပင္အပ္သာ ျဖစ္ပါလိမ့္မည္။ ဟဲ… ဟဲ…)

သည္ေတာ့ ဦးဝင္းခ်ိဳက ဆရာမ ျမေႏွာင္းညိဳႏွင့္တြဲရန္ ေျပာပါသည္။ ဆရာမ ျမေႏွာင္းညိဳႏွင့္အတူ မေဟာဖူးေသာ္လည္း ေအးခ်မ္းေသာ ဆရာမကို ကြ်န္ေတာ္ ခင္မင္ရင္းစြဲ ရွိႏွင့္ၿပီး ျဖစ္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဒီဇင္ဘာ ၃၀ ရက္ဆို ရပါတယ္ ဦးဝင္းခ်ိဳဟု ကြ်န္ေတာ္ ေျပာလိုက္ပါသည္။

ဦးဝင္းခ်ိဳက ထိုစာေပေဟာေျပာပြဲကို အႀကီးအက်ယ္ က်င္းပမည့္အေၾကာင္း ေျပာေသးေသာ္လည္း စိတ္ထဲတြင္ ခပ္ေပါ့ေပါ့သာပင္။ သြားေနက် စာေပေဟာေျပာပြဲေတြထဲက တစ္ပြဲဟုသာ ေတြးထားလိုက္မိပါ သည္။ စာအုပ္ေဈးပြဲေတာ္ပါ တြဲဖက္ က်င္းပမည့္အေၾကာင္းလည္း ေျပာသည္။ ကြ်န္ေတာ့္စာအုပ္တိုက္က ထုတ္ေသာ စာအုပ္ေတြပါ ဓူဝံစာအုပ္တိုက္က ေရာင္းခ်ေပးမည့္အေၾကာင္း ေျပာသည္။ အက်ိဳးအျမတ္ မယူပါဟုလည္း ဆိုသည္။ သည္အထိလည္း ကြ်န္ေတာ္ မရိပ္မိေသး။

ေနာက္က်ေတာ့ ဆရာမဂ်ဴးလည္း ကြ်န္ေတာ္ႏွင့္အတူ ေဟာေျပာ မည္ျဖစ္ေၾကာင္းေျပာလာျပန္ပါသည္။ မူလက ဒီဇင္ဘာ ၂၈ ရက္ေန႔တြင္ ဆရာမဂ်ဴး ေဟာေျပာရန္ စီစဥ္ထားေသာ္လည္း အေၾကာင္းေၾကာင္းေၾကာင့္ ၃၀ ရက္ေန႔တြင္မွ ဆရာမက လိုက္ပါႏိုင္မည့္အတြက္ဟု ဆိုသည္။ ဒါလည္း ျပႆနာ မရွိပါ။ ဆရာမဂ်ဴးႏွင့္လည္း ခင္မင္ရင္းစြဲ ရွိၿပီးျဖစ္သည့္အျပင္ လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္အနည္းငယ္က ဦးေလးတာ (ဆရာကိုတာ)၏ ဖိတ္ၾကားခ်က္ျဖင့္ ဦးေလးတာ၏ ပုဂၢလိက စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမွ ဝန္ထမ္းမ်ားအား ေခ်ာင္းသာတြင္ အတူေဟာေျပာေပးခဲ့ၾကဖူးၿပီးလည္းျဖစ္သည္။

သည္လိုႏွင့္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ကို ေမာ္လၿမိဳင္အေရာက္ ပို႔ေဆာင္ေပးမည့္ ကားဆရာကို ကြ်န္ေတာ့္အိမ္ လိုက္ျပသည္။ ကြ်န္ေတာ့္ကို အရင္လာႀကိဳမည္။ ၿပီးလွ်င္ ဆရာမ ျမေႏွာင္းညိဳကို သြားႀကိဳၿပီး ေမာ္လၿမိဳင္သို႔ ထြက္ခြာရန္ ျဖစ္သည္။ ဆရာမဂ်ဴးက သူ႔မိတ္ေဆြမ်ားႏွင့္အတူ သတ္သတ္ လိုက္လာမည္ဟု သိထားပါသည္။ ကြ်န္ေတာ္က ကြ်န္ေတာ့္အိမ္သူကိုပါ ေခၚလို႔ ရမလားဆိုေသာအခါ ေခၚႏိုင္ပါသတဲ့။ သူလည္း ထုတ္ေဝသူပဲဆိုေတာ့ စာေပနယ္ထဲမွဟု ၾကံဖန္ ေျပာလွ်င္ ရႏိုင္သည္ မဟုတ္တံုေလာ။ (သို႔ေသာ္ ထိုရက္က်မွ သားေတာ္ေမာင္က ေနျပည္ေတာ္သို႔ သြားလိုက္ျပန္ေသးရာ အိမ္မွာ အိမ္ေစာင့္ မက်န္သျဖင့္ ကြ်န္ေတာ့္ဇနီး မလိုက္ႏိုင္ေတာ့ပါ။)

သည္လိုႏွင့္ ဒီဇင္ဘာ ၂၉ ရက္သို႔ ေရာက္လာသည္။ ညေနေစာင္းသည့္တိုင္ ကြ်န္ေတာ့္ကို ဦးဝင္းခ်ိဳ ဖုန္းမဆက္။ ကားဆရာက မနက္ျဖန္ မနက္ ၅း၃၀ မွာ ကြ်န္ေတာ့္အိမ္ ေရာက္လာေတာ့မည္။ ဆရာမ ျမေႏွာင္းညိဳ၏ အိမ္ကို ကြ်န္ေတာ္ မသိ။ ဖုန္းနံပါတ္လည္း မသိ။ ကားဆရာလည္း မသိဟု သိထားသည္။
ေနဝင္ခ်ိန္တြင္  ကြ်န္ေတာ္ မေနႏိုင္ေတာ့။ ဦးဝင္းခ်ိဳဖုန္းကို ကြ်န္ေတာ္ ေကာက္လွည့္သည္။ ဆက္သြယ္မႈဧရိယာျပင္ပႏွင့္ ေတြ႕ေနသည္။ သူ႔စာအုပ္တိုက္ကို ဆက္သြယ္သည္။ ေတြ႕သူကို အက်ိဳးအေၾကာင္း ေျပာျပသည္။ သည္လိုႏွင့္ ဆရာမ ျမေႏွာင္းညိဳ၏ ဖုန္းနံပါတ္ကို ရသည္။ ကြ်န္ေတာ္ပဲ ဆက္လိုက္ပါသည္။

အမ်ိဳးသားတစ္ဦးက ဖုန္းကိုင္သည္။ ဆရာမ ျမေႏွာင္းညိဳ ေနမေကာင္းသျဖင့္ အိပ္ေနေၾကာင္း ေျပာသည္။ ကြ်န္ေတာ္ မည္သူမည္ဝါျဖစ္ေၾကာင္းႏွင့္ မည္သည့္ကိစၥအတြက္ဆက္ေၾကာင္း ေျပာလိုက္ေသာအခါ ဖုန္းေျဖသူက ဆရာမ ေနမေကာင္းသျဖင့္ ေမာ္လၿမိဳင္သို႔ မလိုက္ႏိုင္ေတာ့ေၾကာင္း ေျဖၾကားပါသည္။

ကြ်န္ေတာ့္မွာ ဖုန္းေတြ ဝီေခၚေအာင္ ဆက္ရၿပီ။ ဒါဆို ကားတစ္စီးလံုးက ေခ်ာင္ေနသည္။ ဆရာမဂ်ဴးက အေဖာ္ေတြႏွင့္မို႔ လိုင္းကားႏွင့္ လိုက္မည္ဟု သိထားရရာ သူတို႔ကို ထိုကားႏွင့္ တင္ေခၚသြားဖို႔ စိတ္ကူးရၿပီး ဆရာမဂ်ဴးထံ ဆက္သြယ္လိုက္ေသးသည္။

ဇာတ္ေပါင္းေသာ္ ၃၀ ရက္ေန႔ မနက္တြင္ ဆရာမဂ်ဴး၊ ကံ့ေကာ္ဝတ္ရည္စာေပမွ ေဒၚဝိုင္းႏွင့္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ သံုးဦးသား ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ထုတ္ ဆန္နီဆူပါဆလြန္း အငွားကားငယ္ေလးျဖင့္ ေမာ္လၿမိဳင္ၿမိဳ႕သို႔ ထြက္ခြာခဲ့ၾကပါေတာ့သည္။

ထိုအခ်ိန္အထိလည္း ေပါ့ေပါ့တန္တန္ပင္။

ဖ်ားစ ျပဳလာသည္ကား ေမာ္လၿမိဳင္ၿမိဳ႕ထဲ အဝင္တြင္ျဖစ္သည္။ ၿမိဳ႕အဝင္မွာတင္ ပတၱဴဖ်င္ေပၚတြင္ ေရာင္စံု ႐ိုက္ႏွိပ္ထားေသာ စာေပေဟာေျပာပြဲ ေၾကာ္ျငာမ်ားကို ေတြ႕လိုက္ရသည္မွ အစျပဳသည္။ ေဟာေျပာမည့္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ေတြ၏ မ်က္ႏွာျပည့္ ဓာတ္ပံုမ်ားကို တန္းစီၿပီး ျပထားသည္။ စုစုေပါင္း တစ္ဆယ္နဲ႔မွ ေျခာက္ဦး၏ ပံုမ်ား။

၂၈ ရက္ေန႔မွာ ေနဝင္းျမင့္၊ ခင္ခင္ထူး။ ၂၉ ရက္မွာ လွထြန္း (တြံေတး)၊ ေက်ာ္ရင္ျမင့္၊ ဦးဘုန္း(ဓာတု)တို႔က ေဟာၿပီးသြားၿပီ။ ဆယ္တန္း ေက်ာင္းသားမ်ားအတြက္ ၃၀ ရက္ေန႔ မနက္ပိုင္းႏွင့္ ေန႔ခင္းပိုင္းမွာ လွထြန္း (တြံေတး)၊ ဦးဘုန္း (ဓာတု)၊ ေဒါက္တာ ေမာင္ေမာင္တင္ႏွင့္ ၫြန္႔ေဝမိုးတို႔က သီးသန္႔ေဟာေျပာသည္ဟု ဆိုသည္။ ပရိသတ္အင္အား မေသးလွဟုလည္း သိရသည္။ (၃၀ ရက္ေန႔ညမွာ ဂ်ဴးႏွင့္ ကြ်န္ေတာ္။ ၃၁ ရက္မွာ ၾကည္မင္း၊ ကိုတာ၊ ေမာင္သာခ်ိဳ။ ၁ ရက္ေန႔မွာ ခ်စ္ဦးညိဳ၊ ေဖျမင့္ႏွင့္ ေအာ္ပီက်ယ္တို႔ျဖစ္သည္။)

ကြ်န္ေတာ္တို႔ ဟိုတယ္ေရာက္သည္။ ဟိုတယ္ကား အသစ္။ အပ်ံစား။ ေမာ္လၿမိဳင္ ေက်ာ္ေက်ာ္စာေပမွ ဦးေက်ာ္ေက်ာ္ႏွင့္ ေမာ္လၿမိဳင္ၿမိဳ႕နယ္ စာေပႏွင့္ စာနယ္ဇင္းအဖြဲ႕မွ ေမာင္ဉာဏ္ (ေမာ္လၿမိဳင္)တို႔ႏွင့္ ေတြ႕ရသည္။ ဆရာမ ဂ်ဴးတို႔က ကမ္းနားလမ္းမွ ဟိုတယ္မွာ တည္းၾကမည္။ ကြ်န္ေတာ္ တစ္ေယာက္တည္းသာ ဦးေက်ာ္ေက်ာ္တို႔ စီစဥ္ေပးသည့္ ေရႊျမင့္မိုရ္ထြန္း ဟိုတယ္တြင္ က်န္ရစ္သည္။

ညေန ၆ နာရီေလာက္တြင္ ေဟာေျပာပြဲ က်င္းပရာ မဟာၿမိဳင္ ပရိယတၱိစာသင္တိုက္သို႔ ေရာက္သြားသည္။ ဆရာမဂ်ဴးက ေရာက္ႏွင့္ၿပီး စာဖတ္ပရိသတ္မ်ားအတြက္ သူ႔စာအုပ္မ်ားကို လက္မွတ္ထိုးေနေလၿပီ။ ကြ်န္ေတာ့္ကိုလည္း ထိုေနရာသို႔ ေခၚသြားရာ ကြ်န္ေတာ္လည္း လက္မွတ္ထိုးရသည္။ တျဖည္းျဖည္းႏွင့္ ပရိသတ္က ႀကိတ္ႀကိတ္တိုးလာသည္။ တိုးတိုးေဝွ႕ေဝွ႔ေလးေတြ ျဖစ္လာသည္။ ဆရာမဂ်ဴးေရာ၊ ကြ်န္ေတာ္ပါ လက္မလည္ေအာင္ လက္မွတ္ေတြ ထိုးေနရသည္။ စာအုပ္ေလးေတြ၊ ဘယ္ဘက္က ထိုးလာလိုက္၊ ညာဘက္က ထိုးလာလိုက္၊ ေရွ႕က ေရာက္လာလိုက္၊ ေနာက္က ေရာက္လာလိုက္။

စာေပေဟာေျပာပြဲတြင္ တခ်ိဳ႕စာေရးသူမ်ား ဇာခ်ဲ႕တတ္ေသာ ေရွ႕ေနေရး၊ ေနာက္ေနေရး ျပႆနာ ကြ်န္ေတာ့္မွာ မရွိ။ ဆရာမဂ်ဴးကို ေမးၾကည့္ေတာ့လည္း သူကလည္း ျပႆနာ မရွိေခ်။ ကြ်န္ေတာ့္သေဘာဟု ဆိုသည္။ သည္ေတာ့လည္း အရွင္းႀကီးေပါ့။ ဝါအရ သူက ကြ်န္ေတာ့္ထက္ ႀကီးသည္။ ပရိသတ္အင္အားလည္း သူက ကြ်န္ေတာ့္ထက္ မ်ားသည္။ သည္ေတာ့ သူ ေနာက္မွာ ေနတာကပင္ သင့္မည္။ ကြ်န္ေတာ္ပင္ စလိုက္မည္ဟု စီစဥ္သူေတြကို ေျပာလိုက္ပါသည္။

သံဃာေတာ္ေတြ အေတာ္မ်ားတာကို သတိထားမိလိုက္သည္။ သည္လိုႏွင့္ အခမ္းအနား စီစဥ္သူထဲမွ တစ္ဦးက ကြ်န္ေတာ့္ကို လာေခၚ ေလၿပီမို႔ ပြဲခင္းထဲသို႔ ဝင္လိုက္သည္။

ဟား… ဖ်ားၿပီ။

ပရိသတ္က ကြင္းျပည့္။ ထိုင္ခံုေတြ ခင္းထားသည္။ ထိုင္ခံုအားလံုး လူျပည့္ေနသည္။ စုစုေပါင္း ထိုင္ခံု ၁၈၀ဝ ခ်ထားသည္ဟု သိရသည္။ ဆိုင္ေတြမွာလည္း လူေတြ စည္ကားေနဆဲ။ ေပါင္းလိုက္လ်င္ လူ ၂၀ဝ၀ ေက်ာ္မည္ဟု မွန္းမိသည္။

ကြ်န္ေတာ္ တုန္သြားသည္။ သည္ပရိသတ္ကို ထိန္းဖို႔က ေတာ္ေတာ္ေတာ့ ႀကိဳးစားရမည္။ ေတာ္ရိေလ်ာ္ရိ လုပ္လို႔ မရေတာ့။ ကြ်န္ေတာ့္မွာ ရွိေနသမွ် ဉာဏ္နီ၊ ဉာဏ္နက္သာမက ဉာဏ္ခုနစ္ေရာင္ ထုတ္သံုးရေပေတာ့မည္။

ထားပါေတာ့…

အဓိက ေျပာခ်င္သည္မွာ ေမာ္လၿမိဳင္ စာေပေဟာေျပာပြဲ၏ သိုက္ဝန္း ႀကီးက်ယ္မႈကို ျဖစ္သည္။ စာေပေဟာေျပာပြဲကို တစ္ေနရာတည္းမွာ ငါးညတိုင္တိုင္ ဆက္တိုက္ က်င္းပၿပီး စုစုေပါင္း စာေရးဆရာ ၁၃ ဦးက ေဟာေျပာခဲ့ၾကသည္မွာ ျမန္မာတစ္ျပည္လံုးတြင္ သည္တစ္ႀကိမ္မွာ ပထမဆံုးဟု ဆိုႏိုင္လိမ့္မည္ ထင္ပါသည္။ (အကယ္၍ ဆရာမ ျမေႏွာင္းညိဳသာ လိုက္ပါႏိုင္ခဲ့မည္ဆိုလွ်င္ စုစုေပါင္း စာေရးဆရာ ၁၄ ဦးပင္ ျဖစ္ေနေပလိမ့္မည္။)

ကြ်န္ေတာ္တို႔၏ သြားေရးလာေရး၊ ေနေရးထိုင္ေရး၊ စားေရးေသာက္ေရးကို စီစဥ္ေပးၾကသည္မွာလည္း လိုေလေသး မရွိ။ ေဟာေျပာအၿပီးတြင္ မွန္ေပါင္သြင္း ဂုဏ္ျပဳ မွတ္တမ္းလႊာႏွင့္အတူ ကြ်န္ေတာ္တို႔ကို ခ်ီးျမႇင့္ေသာ “အာပူေဇာ္ခ”မွာလည္း ခါတိုင္း ရေနက် ႏႈန္းထက္ ႏွစ္ဆျဖစ္ေနရာ သည္ တစ္ႀကိမ္ အမ်ားဆံုးဟု ဆိုႏိုင္ပါလိမ့္မည္။

စာအုပ္ေဈးပြဲေတာ္အတြက္ ေဆာက္ေပးထားေသာ ဆိုင္ခန္းမ်ားမွာလည္း အသစ္က်ပ္ခြ်တ္ေတြ၊ သားသားနားနားေတြ။ နဖူးစီးေတြကလည္း ညီညီညာညာ။ ထိုဆိုင္မ်ားအတြက္ အခြန္အခ ဘာတစ္ခုမွ မေကာက္ခံဘဲ အလကား ဖြင့္ခြင့္ေပးခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည္။ သို႔ျဖစ္သျဖင့္ စာအုပ္တိုက္ေတြ ကလည္း ၁၅ % ေဈးေလွ်ာ့ကာ ေရာင္းခ်ေပးႏိုင္ၾကသည္။

ၾကည့္လိုက္ေသာအခါ မတည္ေပးသူမ်ားမွာ ၿမိဳ႕မ်က္ႏွာဖံုး စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္မ်ား ျဖစ္ေနသည္။ ၿမိဳ႕တြင္ ဩဇာရွိေသာ သံဃာေတာ္မ်ားက ကမကထျပဳကာ စီစဥ္လိုက္ျခင္းပင္ျဖစ္ေလသည္။

အလြန္ပင္ မုဒိတာ ပြားစရာေကာင္းလွသလို အတုယူစရာလည္း ေကာင္းေသာ ပြဲတစ္ပြဲပင္ျဖစ္သည္။ ဘီလူးကြ်န္းနယ္ တစ္ဖက္ကမ္းမွ ပရိသတ္မ်ားပါ ေရာက္ရွိလာေအာင္ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေပးၾကသလို အျခား ရပ္ကြက္မ်ားမွ ပရိသတ္မ်ားအတြက္လည္း အဆင္ေျပေအာင္ စီစဥ္ေပးခဲ့ၾကေသးသည္ဟု ၾကားသိရပါေသးသည္။

တစ္ခ်ိန္က ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ တတိယၿမိဳ႕ေတာ္၊ ယခုေသာ္ စတုတၳၿမိဳ႕ေတာ္ဟု ေခၚႏိုင္မလား မသိ၊ ထိုၿမိဳ႕ႀကီးတစ္ၿမိဳ႕မွ လုပ္ငန္းရွင္ စီးပြားေရးသမားေတြ ညီညီၫြတ္ၫြတ္ႏွင့္ ၿမိဳ႕အတြက္ ေငြကုန္ေၾကးက်ခံကာ အသိ ပညာဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအတြက္ တစ္တပ္တစ္အား ေဆာင္ရြက္ၾကသည္မွာ လြန္စြာ ထူးျခားလွပါသည္။ ျမန္မာစာေပေဟာေျပာပြဲ သမိုင္းတြင္ အသိုက္ၿမိဳက္ဆံုး အကုန္အက် အခံဆံုး ပြဲတစ္ပြဲျဖစ္လာခဲ့သည္ဟု ေျပာလွ်င္ လြန္မည္ မထင္ပါ။

အထူးသျဖင့္ ညီၫြတ္ေရးကို ေဝါဟာရတစ္လံုးအျဖစ္ ေျပာေကာင္း႐ံုသာ မေျပာၾကဘဲ တကယ္လက္ေတြ႕ အေကာင္အထည္ေဖာ္လိုက္ၾကသည့္ ျပယုဂ္တစ္ခုအျဖစ္ ခံစားမိရသလို အျခားၿမိဳ႕ေတာ္ႀကီးမ်ား၊ ၿမိဳ႕ႀကီး မ်ား၊ ၿမိဳ႕ငယ္မ်ားကလည္း ေမာ္လၿမိဳင္၏ စံနမူနာကို အတုယူကာ သူ႔ထက္ ငါ ေဆာင္ရြက္ႀကိဳးပမ္းၾကမည္ဆိုလွ်င္ျဖင့္ ႏိုင္ငံေတာ္၏ အနာဂတ္အတြက္ အားရစရာ ေကာင္းေနေတာ့မည္မွာလည္း မလြဲပါတည္း။

ေမာ္လၿမိဳင္ကေတာ့ သာသြားေလၿပီ။ ထို႔ေၾကာင့္…

“သာစြ ေမာ္ေရႊၿမိဳင္”ဟု ေထာမနာျပဳလိုက္ရေလၿပီတကား။

အားလံုးေတြးဆ ဆင္ျခင္ၾကည့္ႏိုင္ၾကပါေစ
အတၱေက်ာ္
(ရန္ကုန္ – ဝ၂၀၁၁၁)

(ယေန႔ ၁၄-၁၁-၂၀၁၁ ထုတ္ Bi Weekly Eleven ဂ်ာနယ္မွာ ေဖာ္ျပပါရိွတာေလးကို ျပန္လည္တင္ဆက္လိုက္တာပါ။)