🎥🎥🎥🎥🎥🎥🎥🎥🎥🎥🎥🎥
နိဒါန္း
မေန႔က ေျပာခဲ့တဲ့ “အျပရွည္” (long take) နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး လူငယ္ဓာတ္ရွင္သမားေလးတေယာက္နဲ႔ ဆက္ေဆြးေႏြးလိုက္တဲ့အခါ သူနဲ႔ က်ေနာ့္ၾကားက ကြာဟမႈကို ျမင္လိုက္ရပါတယ္။
က်ေနာ့္ရပ္တည္မႈက ျမန္မာ႐ုပ္ရွင္ကို တိုးတက္ေကာင္းမြန္လာေစခ်င္တယ္။ လူငယ္ဓာတ္ရွင္သမားေလးလည္း အလားတူပါပဲ။ က်ေနာ္တို႔မွာ တူညီတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္၊ ရပ္တည္ခ်က္ ရိွေနပါတယ္။
ဒါေပသည့္ က်ေနာ္က သမား႐ိုးက် ဓာတ္ရွင္အျမင္ကို အေျခခံၿပီး ေျပာေနတာပါ။ သူက အႏုပညာဓာတ္ရွင္လို႔ ဘာသာျပန္ရင္ ေကာင္းမလား မသိဘူး၊ art film ဆိုတဲ့ သမား႐ိုးက်က ခြဲထြက္တဲ့ ဓာတ္ရွင္ကို အားသန္သူ ျဖစ္ေနပါတယ္။
အဲဒါကို ေဆြးေႏြးရင္းနဲ႔ကမွ ဘြားခနဲ ေတြ႕လိုက္တယ္။
အႏုပညာဓာတ္ရွင္
အဲဒီ့ “အႏုပညာဓာတ္ရွင္”ကို အမ်ိဳးမ်ိဳး ေခၚၾကတယ္။ တခ်ိဳ႕က မွီခိုမႈကင္းရွင္းလြတ္လပ္တဲ့ ဓာတ္ရွင္ (Independent Film) လို႔ ေခၚတယ္။ အဲဒါကိုပဲ အတိုေကာက္ အင္ဒီဓာတ္ရွင္လို႔လည္း ေခၚတဲ့သူက ေခၚတယ္။ စမ္းသပ္မႈဓာတ္ရွင္ (Experimental Film) ၊ စာေရးဆရာဓာတ္ရွင္ (Auteur Film) [ျပင္သစ္လို အိုတာ (auteur) ဆိုတာက အဂၤလိပ္လို author ပါ]၊ အႏုပညာတိုက္ဓာတ္ရွင္ (Arthouse Film) စသျဖင့္လည္း ေခၚၾကတယ္။
ကြာျခားခ်က္
သမား႐ိုးက် ဓာတ္ရွင္ေတြက အလြယ္ေျပာရင္ ပိုက္ဆံရဖို႔ ႐ိုက္တာ။ အႏုပညာဓာတ္ရွင္က်ေတာ့ စိတ္ဆာလို႔ ႐ိုက္တာ။ မတူေတာ့ဘူး။
သမား႐ိုးက် ဓာတ္ရွင္မွာက ေငြေၾကးအရင္းအႏွီး အမ်ားႀကီးလိုတယ္။ အႏုပညာဓာတ္ရွင္က စရိတ္က်ဥ္းက်ဥ္းနဲ႔ ဖန္တီးတာပါ။ သမား႐ိုးက်ဓာတ္ရွင္မွာက နာမည္ႀကီး၊ လူႀကိဳက္မ်ား သ႐ုပ္ေဆာင္ေတြ သံုးေပမယ့္ အႏုပညာဓာတ္ရွင္မွာက်ေတာ့ တခါမွ သ႐ုပ္မေဆာင္ဖူးသူ သာမန္လူေတြကိုလည္း သံုးတတ္ၾကတယ္။
သမား႐ိုးက် ဓာတ္ရွင္မွာက ဇာတ္လမ္း ဇာတ္ကြက္က ရွင္းလင္း ျပတ္သားတယ္။ အႏုပညာဓာတ္ရွင္က က်ေတာ့ ဇာတ္လမ္းဇာတ္ကြက္ထက္ အမ်ားႀကီး ပိုစိမ္းတဲ့ ဇာတ္လမ္းေတြျဖစ္ေနပါတယ္။ ေသခ်ာတာကေတာ့ ပရိသတ္နားလည္ဖို႔ ခက္တဲ့ ဓာတ္ရွင္အမ်ိဳးအစားလို႔ ဆိုရပါလိမ့္မယ္။ ဘာေတြ ျဖစ္ေနပါလိမ့္လို႔ ပရိသတ္က ပင္ပန္းဆင္းရဲျခင္းႀကီးစြာ စဥ္းစားေနရတတ္တယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ လူေတြရဲ႕ ခံစားခ်က္ေတြ၊ အေတြးေတြ၊ အိပ္မက္ေတြကို အႏုပညာဓာတ္ရွင္က သ႐ုပ္ေဖာ္တာပါ။ ကိုယ္သာ သူ႔ေနရာမွာ သူ႔လို ၾကံဳရရင္ ဘာလုပ္မလဲ၊ ကိုယ္ကေရာ ဘယ္လို လူစားလဲဆိုတဲ့ ေမးခြန္းကို အႏုပညာဓာတ္ရွင္ ၾကည့္ၿပီးတဲ့အခါ ၾကည့္မိသြားသူက တစိမ့္စိမ့္ ေတြးေနရတာမ်ိဳးလို႔လည္း ဆိုႏိုင္မလား မသိဘူး။
ဒံုးေဝးရင္ မခံစားႏိုင္
သမား႐ိုးက် ပန္းခ်ီနဲ႔ ျဒပ္မဲ့ (စိတၱဇ) ပန္းခ်ီနဲ႔ ကြာျခားတာမ်ိဳးလို႔ ပမာေဆာင္ရင္ သင့္မယ္ ထင္ပါတယ္။ သမား႐ိုးက် ပန္းခ်ီလည္း အေရာင္ေတြ၊ စုတ္ခ်က္ေတြ သံုးတာပဲ။ ျဒပ္မဲ့ ပန္းခ်ီလည္း အေရာင္ေတြ စုတ္ခ်က္ေတြ သံုးတာပဲ။ သမား႐ိုးက် ပန္းခ်ီက်ေတာ့ ျမင္ရသူက သိတယ္၊ ဒါ ဘုရား၊ ဒါ မင္းသမီး၊ ဒါ ဝတ္လစ္စလစ္၊ ဒါ ပန္းခင္း၊ တန္းသိႏိုင္တယ္။ ျဒပ္မဲ့ ပန္းခ်ီက်ေတာ့ နားလည္ဖို႔ အေတာ္ အားစိုက္ရတယ္။ ဓာတ္သိေတြပဲ ခံစား နားလည္ႏိုင္တာမ်ိဳး။ က်ေနာ္ဆို နားကို မလည္ဘူးဆိုတာ ဝန္ခံပါတယ္။ ၾကည့္လို႔ေတာ့ ေကာင္းသား၊ ဒါႀကီးကျဖင့္ အၾကည့္ရ ဆိုးလိုက္တာ ဆိုတာမ်ိဳးပဲ ရိွပါတယ္။
အႏုပညာဓာတ္ရွင္ဆိုလည္း က်ေနာ္နဲ႔ နည္းနည္း ေဝးပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ပန္းခ်ီေလာက္ေတာ့ မေဝးဘူး ထင္တယ္။ ပန္းခ်ီမွာ က်ေနာ္က ရန္ကုန္နဲ႔ မႏၱေလးေလာက္ ေဝးတယ္ဆိုရင္ ဓာတ္ရွင္မွာေတာ့ ရန္ကုန္ မိတၳီလာေလာက္ပဲ ေဝးမယ္ ထင္ပါတယ္။
ျပင္သစ္နဲ႔ ဥေရာပ သမား႐ိုးက် ႐ုပ္ရွင္အနည္းအပါး ၾကည့္ဖူးထားတာရယ္၊ တေလာဆီကပဲ ျပင္သစ္ ေက်ာင္းဆင္း ကိုရီးယား ဒါ႐ိုက္တာ Kim Ki-Duk ရဲ႕ ဇာတ္ကားတခ်ိဳ႕ကို ၾကည့္ထားလိုက္တာရယ္ေၾကာင့္ နည္းနည္းေတာ့ ခံစားလို႔ ရတယ္။ အျပည့္အဝ နားလည္လွပါတယ္လို႔ေတာ့ မဆိုဝ့ံပါဘူး။
စိတ္ဆတ္တဲ့သူနဲ႔ေတာ့ သိပ္မဟပ္
နားမလည္လို႔လည္းပဲ မေန႔က “အားလား အိုင္လား”ကို ေရးျဖစ္ခဲ့တာပါ။ က်ေနာ္ ၾကည့္ခြင့္ရလိုက္တဲ့ ျမန္မာ အႏုပညာဓာတ္ရွင္ ႏွစ္ကားထဲက အျပရွည္ေတြကို အေတာ္ စိတ္ပ်က္တဲ့ စိတ္နဲ႔ ေရးလိုက္တာကို ဝန္ခံပါတယ္။
ပိုဆိုးတာက က်ေနာ္က မူလကတည္းက စိတ္မရွည္တတ္တဲ့သူ။ ငယ္ငယ္က မႏၱေလးမွာ က်ေနာ့ ဆံပင္ တေခ်ာင္းခ်င္းကို စိမ္ေျပနေျပ ညႇပ္ေပးတဲ့ ဆံသဆရာ ၾကာလြန္းမက ၾကာေနတာကို စိတ္မရွည္ေတာ့တာနဲ႔ ဆက္မညႇပ္ေတာ့ဘဲ တဝက္တပ်က္နဲ႔ စိတ္ဆိုးမာန္ဆိုး ထြက္လာခဲ့ဖူးတယ္။ အဲဒီ့ဆိုင္လည္း ေနာက္ ဘယ္ေတာ့မွ ေျခဦးမလွည့္ေတာ့ဘူး။
အဲသလို စိတ္ လက္တဆစ္သမားအတြက္ လူတေယာက္ အိပ္ေပ်ာ္ေနတာႀကီးကိုပဲ ကင္မရာ အေသေထာင္ၿပီး ၃ မိနစ္ေလာက္ ႐ိုက္ျပတာမ်ိဳးကို ဘယ္လိုမွ သည္းမခံႏိုင္တာလည္း အမွန္ပါပဲ။
ကဝိပစၥည္းေတြနဲ႔ က်ေနာ္
တကယ္ေတာ့ အဲလို ႐ိုက္ျပတာမ်ိဳးက အႏုပညာဓာတ္ရွင္မွာ အဆန္းမဟုတ္ဘူးတဲ့ဗ်။ ရွင္စမ္း…
အဲဒါမ်ိဳးကို ၇ မိနစ္၊ ၁၀ မိနစ္ေလာက္ အေတာင့္လိုက္ ငုတ္တုတ္ထိုင္ၾကည့္ႏိုင္တဲ့အထိ သည္းခံႏိုင္တဲ့သူက အႏုပညာကို ခံစားတတ္တဲ့သူ ျဖစ္သလိုလိုပဲ။ သည္းမခံႏိုင္တဲ့သူက လူၿပိန္းေပါ့ဗ်ာ။ ေခတ္စကားနဲ႔ဆို အၿပိန္းေပါ့။
ဝန္ခံပါတယ္။ က်ေနာ္ လူၿပိန္းပါ။ ဘာပညာရွင္မွလည္း မဟုတ္ပါဘူး။ အႏုပညာနဲ႔လည္း အေဝးႀကီးပါ။ က်ေနာ္က ေတာင္ၾကည့္ ေျမာက္ၾကည့္ ေလွ်ာက္ပတ္ၾကည့္တာ ဝါသနာပါတဲ့ သာမန္လူတေယာက္ပါပဲ။ ဟိုနားမွာ ၾကည့္ေကာင္းတာေလး ေတြ႕ရင္ ရပ္ေမာ့လိုက္၊ သည္နားမွာ လူစုစု ျမင္ရင္ ဝင္ေမာ့လိုက္ေလာက္ပဲ လုပ္တတ္ပါတယ္။ စိတ္ဝင္စားေတာ့လည္း ေျခသလံုးအေတာင့္ခံၿပီး ဆက္ၾကည့္တာေပါ့။ မဝင္စားေတာ့ရင္လည္း ကိုယ့္လမ္းကိုယ္ ဆက္သြားတာေပါ့။ သည္ေလာက္ပါပဲ။
နိဂံုး
လူငယ္ဓာတ္ရွင္သမားေတြ အဲေလာက္အထိ အပတ္တကုပ္ အားထုတ္ေနတာ၊ အဆင့္တဆင့္ တန္းဝင္လာေအာင္ ႀကိဳးပမ္းေနၾကတာကိုေတာ့ တအားကို ႏွစ္ေထာင္းအားရ ျဖစ္မိတာလည္း အမွန္ပါ။ အထူးသျဖင့္ သမား႐ိုးက်က ခြဲထြက္ၿပီး ေနရာသစ္ ဖန္တီးတည္ေဆာက္လိုၾကတဲ့ စိတ္ဓာတ္ကို အလြန္ ေလးစားမိပါတယ္။ ဆထက္ ထမ္းပိုး ေအာင္ျမင္ၾကပါေစေၾကာင္းလည္း ဆုေတာင္းေပးလိုက္ပါတယ္။
(က်ေနာ့္ဘက္ကလည္း ပ်င္းစရာေကာင္းေအာင္ ရွည္လ်ားတဲ့ အျပရွည္ေတြကို သည္းခံၿပီး စိတ္ရွည္လည္ရွည္ ၾကည့္တတ္ေအာင္ ႀကိဳးစားေပးသြားမယ္ေညာ္…😁)
အားလံုး ေတြးဆ ဆင္ျခင္ၾကည့္ႏိုင္ၾကပါေစ…
အတၱေက်ာ္
(၀၆၀၉၁၉)
